Powiększony rozmiar gruczołu krokowego
Nie będzie zaskoczeniem, że rak prostaty powoduje rozrost stercza. Niekiedy przerost prostaty jest niewielki i niespecjalnie różni się od łagodnego powiększenia, które nie ma podłoża nowotworowego. Oceny wielkości prostaty dokonuje lekarz na podstawie palpacyjnej analizy per rectum – jest to zarazem najważniejsze badanie diagnostyczne stercza.
Podwyższony poziom PSA
Swoisty antygen sterczowy (PSA) stanowi jeden z głównych wskaźników diagnostycznych w kontekście badania stanu prostaty. Normy PSA są ściśle związane z wiekiem, ale powszechnie przyjmuje się, że prawidłowy wynik u dorosłego mężczyzny (ok. 50 lat) nie powinien przekraczać wartości 4,0 ng/ml. Wynik ten może być mniejszy dla młodszych pacjentów lub większy w przypadku osób starszych. Niemniej jednak przekroczenie wspomnianej wartości powinno stanowić sygnał do kontaktu z urologiem i rozpoczęcia dokładniejszych badań kondycji starcza. W tym miejscu warto zaznaczyć, że przed przystąpieniem do badania mężczyzna powinien przez 48 godzin unikać przesadnej aktywności fizycznej (np. jazdy na rowerze, treningu siłowego), gdyż może mieć to wpływ na rzetelność uzyskanego wyniku.
Całkowite PSA może okazać się niewystarczające i dlatego też lekarze często rekomendują zbadanie frakcji wolnej tzw. fPSA. To procentowy odsetek totalnego stężenia swoistego antygenu sterczowego. O dużym prawdopodobieństwie raka prostaty mowa, gdy fPSA wynosi mniej niż 10%.
Nieprawidłowości w oddawaniu moczu
Początkowe stadium raka prostaty w niczym nie różni się od typowego rozrostu gruczołu krokowego. Dlatego też objawy w postaci osłabionego strumienia moczu, nagłego parcia na pęcherz, zatrzymania moczu, nykturii czy wzmożonego oddawania moczu nie stanowią solidnego kryterium diagnostycznego. Dopiero zaawansowany miejscowo rak stercza może dawać charakterystyczne sygnały, które pozwalają go różnicować z innymi dolegliwościami dotyczącymi prostaty. Mowa tu m.in. o pojawieniu się krwiomoczu, częstych infekcjach dróg moczowych i pęcherza czy nasileniu zaburzeń mikcji.
Dolegliwości bólowe kości
Rak prostaty nie musi być ograniczony wyłącznie do obszaru stercza. Pierwsze przerzuty nowotworu gruczołu krokowego są przeważnie do kości. Z uwagi na lokalizację narządu przerzuty najczęściej dotyczą miednicy, nasad kości udowej, kręgów lędźwiowych i kości krzyżowej. Zaawansowana postać nowotworu prostaty przeważnie wyzwala silne dolegliwości bólowe tych okolic. To kolejny dowód na złudność raka stercza, bo tego typu sygnały, zwłaszcza u mężczyzn w średnim wieku, raczej kojarzą się ze zmianami zwyrodnieniowymi stawów.
Inne i mniej oczywiste objawy
U pacjentów z rakiem prostaty występują też inne, nieco mniej bezpośrednie objawy wskazujące na chorobę nowotworową. Gorączka, spadek masy ciała, brak apetytu, dyskomfort okolic krocza czy częste nudności to raptem kilka symptomów, które mogą oznaczać raka gruczołu krokowego. Dlatego też regularna diagnostyka stercza jest niezbędna, aby na bieżąco monitorować stan i funkcjonowanie tego niewielkiego narządu. Wówczas istnieje szansa na wykrycie nowotworu w początkowym stadium rozwoju, co pozwala na szybkie wdrożenie skutecznego leczenia i zahamowanie dalszej progresji choroby.
Bibliografia:
- Sikora-Kupis B. „Rak gruczołu krokowego.” Onkologia w Praktyce Klinicznej – Edukacja 2019, 5(H): 9-11.
- Dadej R., Cieśliński P., Kwias Z. „Rak stercza.” Współczesna Onkologia 2002, 6(2): 108-116.
- https://www.zwrotnikraka.pl/jakie-sa-objawy-raka/
- https://diag.pl/pacjent/artykuly/nowotwory-prostaty-wykryc-zabojce/
