Gruczoł krokowy, zwany też prostatą lub sterczem, to niewielki narząd zlokalizowany w obrębie męskiego krocza. Wraz z wiekiem dochodzi do jego fizjologicznego powiększenia, co może stanowić przyczynę szeregu niedogodności związanych z funkcjonowaniem układu moczowo-płciowego. Czy długotrwała i intensywna jazda na rowerze jest jednym z czynników ryzyka przedwczesnego przerostu prostaty?
Jakie są funkcje gruczołu krokowego?
Głównym zadaniem prostaty jest wytwarzanie wydzieliny o białawym odcieniu, która stanowi jeden ze składników współtworzących męskie nasienie (spermę). Płyn spełnia funkcje odżywcze dla zawartych w spermie plemników – to właśnie dzięki wydzielinie z gruczołu krokowego plemniki mogą dotrzeć do kobiecej komórki jajowej i doprowadzić do jej zapłodnienia. Stercz odgrywa więc istotną rolę w procesie prokreacji. Produkowany przez prostatę płyn składa się m.in. z cynku, prostych węglowodanów, protein oraz enzymów (przede wszystkim swoistego antygenu sterczowego – PSA).
Jazda na rowerze a prostata – czy istnieje realny związek?
Istnieje przekonanie, że lokalizacja gruczołu krokowego i systematyczne, długotrwałe treningi rowerowe mogą przyczynić się do zaburzenia funkcji prostaty. Dlaczego? Niewielki rozmiar i delikatny charakter prostaty sprawiają, że nadmierny ucisk wynikający z pozycji siedzącej może okazać się niekorzystny dla prostaty. Przypuszcza się, że zbyt długie siedzenie i podrażnienie wskutek ocierania się stercza o siedzisko może skutkować rozwojem zmian zapalnych. Regularnie powtarzająca się czynność prowadzi do zaostrzenia tego stanu, co w konsekwencji może spowodować powiększenie rozmiarów prostaty i tym samym spowodować pierwsze objawy np. problemy z utrzymaniem moczu czy zaburzenia sprawności seksualnej.
Niemniej jednak ciężko mówić o udowodnionym wpływie jazdy na rowerze na występowanie problemów z prostatą. Aktywność fizyczna jest postrzegana jako jeden z czynników wspomagających organizm u osób z chorobami gruczołu krokowego. Dowodem na to jest praca naukowa z roku 2015, w której zaobserwowano realne korzyści z jazdy na rowerze u osób z rakiem prostaty m.in. zmniejszenie śmiertelności [2].
Warto zwrócić uwagę na nieco inną kwestię. Ucisk spowodowany jazdą na rowerze może doprowadzić do wzrostu poziomu swoistego antygenu sterczowego (PSA), który jest jednym z parametrów w diagnostyce raka prostaty. Wyniki badań są jednak niejednoznaczne, a część prac wskazuje, że mowa o wzroście tPSA (stężenia całkowitego antygenu sterczowego), a nie fPSA (poziomu wolnego antygenu sterczowego) o istotniejszym znaczeniu diagnostycznym [1,4,5]. Dlatego też lekarze rekomendują, aby przed zaplanowanym badaniem prostaty zrezygnować z aktywności fizycznej – przeważnie zaleca się przerwę na około 48 godzin przed wizytą diagnostyczną, gdyż jazda na rowerze może fałszować wyniki i uniemożliwić postawienie trafnej diagnozy.
Jak zadbać o prostatę?
Przede wszystkim należy dążyć do utrzymania prawidłowej masy ciała i zadbać o zdrowe odżywianie. W diecie nie powinno zabraknąć nienasyconych kwasów tłuszczowych, które warto dostarczyć np. z siemienia lnianego, słonecznika czy orzechów. Równie wartościowy wpływ mają owoce bogate w polifenole i antyoksydanty np. acerola, dzika róża czy granat. Ponadto zaleca się skorzystać ze składników o wyjątkowo dobroczynnym wpływie na męski układ moczowo-płciowy m.in. palma sabałowa, pokrzywa, skrzyp, mniszek lekarski, pestki dyni czy śliwa afrykańska. Korzystna wydaje się też suplementacja cynkiem i selenem, które mają korzystny wpływ m.in. na ochronę komórek przed stresem oksydacyjnym, zachowanie prawidłowego poziomu testosteronu, wsparcie prawidłowej spermatogenezy i czynności rozrodczych czy korzystne oddziaływanie na układ odpornościowy.
Bibliografia:
- Zbynek H., et al. „Influence of Long-distance bicycle riding on serum/urinary biomarkers of prostate cancer.” Internationaj Journal of Molecular Sciences 2016, 17(377): 1-12.
- Bonn SE., et al. „Physical activity and survival among men diagnosed with prostate cancer.” Cancer Epidemiology, Biomarkers & Prevention 2015, 24(1): 57-64.
- Twardak IM., et al. „Rola diety w rozwoju raka prostaty.” Pielęgniarstwo i Zdrowie Publiczne 2015, 5(4): 417-425.
- Mejak SL., Bayliss J., Hanks SD. „Long distance bicycle riding causes prostate-specific antigen to increase in men aged 50 years and over.” PloS One 2013, 8(2): e56030.
- Luboldt HJ., et al. „Bicycle riding has no improtant impact on total and free prostate-specific antigen serum levels in older men.” Urology 2003, 61(6): 1177-1180.