Rozrost gruczołu krokowego to częsta dolegliwość dotycząca większości mężczyzn po 50. roku życia. Utrudnia swobodne oddawanie moczu, niekiedy może wywoływać także dolegliwości bólowe. Istnieje kilka grup leków łagodzących te objawy, a jednym z popularniejszych jest tamsulozyna. Jak działa? Jak ją prawidłowo stosować?

Prostata to gruczoł występujący wyłącznie u mężczyzn. Jest umiejscowiona poniżej pęcherza moczowego i obejmuje cewkę moczową. Łagodny rozrost gruczołu krokowego jest najczęstszym schorzeniem urologicznym dotyczącym mężczyzn po 50. roku życia. Polega na powiększeniu gruczołu krokowego, do którego dochodzi wskutek nadmiernego podziału komórek stercza. Powiększanie się tych struktur powoduje uciskanie szyjki pęcherza moczowego i utrudnia wypływ moczu. Zmiany te obserwuje się u niemal co drugiego mężczyzny po 50. roku życia, a odsetek ten u 80-latków wzrasta aż do 90%. W Polsce łagodny przerost gruczołu krokowego dotyczy ponad 2 milionów mężczyzn [1].

Czym się objawia przerost gruczołu krokowego?

Wśród charakterystycznych objawów przerostu gruczołu krokowego można wyróżnić 3 etapy:

1. Stadium kompensacji mięśniówki pęcherza moczowego: częste oddawanie moczu o słabym strumieniu, bolesność w trakcie oddawania moczu, możliwe oddawanie moczu w nocy;
2. Stadium początkowej niewydolności pęcherza moczowego: objawy jak w stadium 1 oraz dodatkowo pośpieszne i niecałkowite opróżnianie pęcherza moczowego; 
3. Stadium niewydolności pęcherza moczowego: całkowite upośledzenie czynności pęcherza moczowego z ciągłym wyciekaniem moczu [2].

Jakie leki się stosuje?

W farmakoterapii rozrostu gruczołu krokowego stosuje się następujące grupy leków:

• inhibitory receptora alfa-adrenergicznego (alfa-blokery), w tym doksazosynę, terazosynę, sylodosyn i tamsulozynę;
• inhibitory 5-alfa-reduktazy, takie jak finasteryd i dutasteryd;
• leki antycholinergiczne: tolterodynę;
• preparaty ziołowe i suplementy diety zawierające palmę karłowatą, korę śliwy afrykańskiej, pestki dyni, wyciąg z pokrzywy [3].

Jak działa tamsulozyna?

Tamsulozyna wiąże się wybiórczo z receptorami adrenergicznymi typu alfa-1, a głównie z ich podtypami A i D. Ich pobudzenie powoduje rozkurcz mięśni gładkich gruczołu krokowego i cewki moczowej, tym samym zmniejszając ich napięcie. Tamsulozyna dzięki takiemu mechanizmowi działania zwiększa szybkość przepływu moczu, a także łagodzi objawy będące wynikiem podrażnienia i utrudnionego odpływu moczu [4].

W jakich produktach leczniczych występuje tamsulozyna?

Tytułowa substancja czynna jest składnikiem leków na receptę, których wskazaniem jest leczenie objawów występujących w dolnym odcinku dróg moczowych w przebiegu łagodnego rozrostu gruczołu krokowego. Zalicza się do nich:

• Omsal;
• Symlosin SR;
• TamsuGen;
• Urostad.

Jak wchłania się tamsulozyna?

Leki z tamsulozyną są przeznaczone do podawania doustnego. Po przyjęciu dawki, substancja czynna wchłania się z jelit, a jej biodostępność jest prawie całkowita. Gdy lek podawany jest po posiłku, wchłanianie tamsulozyny jest znacznie mniejsze. Aby zapewnić stałe wchłanianie leku, lek ten należy przyjmować codziennie po śniadaniu. Wówczas maksymalne stężenie tamsulozyny w osoczu występuje po około 6 godzinach od podania [4].

Jak się ją dawkuje?

Tak jak wspomniano powyżej, tamsulozynę należy przyjmować po śniadaniu — 1 kapsułkę dziennie. Należy ją połykać w całości, nie rozgryzać i nie żuć. Produkty lecznicze z tamsulozyną charakteryzują się przedłużonym profilem uwalniania substancji czynnej, w związku z czym każde naruszenie struktury kapsułki zaburza proces uwalniania [4]. 

Na co należy uważać, stosując tamsulozynę?

Przeciwwskazaniem do stosowania leków z tamsulozyną jest nadwrażliwość na substancję czynną oraz ciężka niewydolność wątroby.

Podczas stosowania tamsulozyny może dojść do obniżenia ciśnienia krwi. Po wystąpieniu objawów hipotonii ortostatycznej, takich jak zawroty głowy czy osłabienia, pacjent powinien niezwłocznie usiąść i położyć się, aż do momentu ustąpienia objawów. Pacjenci z hipotonią ortostatyczną w wywiadzie nie powinni stosować tamsulozyny [4].

Jakie działania niepożądane może wywołać?

Produkty lecznicze z tamsulozyną mogą wywołać następujące działania niepożądane:

• często (u 1-10 pacjenta na 100): zawroty głowy;
• niezbyt często (u 1-10 pacjentów na 1000): ból głowy, tachykardia, hipotonia ortostatyczna, nieżyt nosa, zaparcia, biegunka, nudności, wymioty, wysypka, świąd, zaburzenia wytrysku, osłabienie;
• rzadko (u 1-10 pacjentów na 10 000): omdlenie, obrzęk naczynioruchowy [4].

Bibliografia:

1. R. Sierżantowicz, et al., Ocena wiedzy pacjentów na temat łagodnego rozrostu gruczołu krokowego, Problemy Pielęgniarstwa 2009,17(3):223-227.
2. J. Nawrot, Surowce roślinne stosowane w łagodnym przeroście gruczołu krokowego, Herba polonica, 2009,55(4):214-223.
3. http://www.przeglad-urologiczny.pl/artykul.php?2203 (dostęp z dnia 17.02.2022)
4. Charakterystyka Produktu Leczniczego Omsal